De Argentijnse openbare scholen, ooit pareltjes, nu op de rand van de afgrond.
In de jaren ’60 waren de Argentijnse scholen het paradepaardje van Argentinië. Een referentie in Latijns-Amerika. Een opleiding in de openbare school stond gelijk aan degelijkheid, die op de koop toe nog eens gratis was. In de privé scholen daarentegen gold de leuze: rekening betaald, diploma behaald. Een diploma uit de privé-scholen was dan ook veel minder waard dan eentje uit de openbare. Dus de rijken die een degelijke opleiding wilden voor hun kinderen stuurden hen massaal naar de openbare scholen.
Het panorama vijf decennia later: de Argentijnse leerkrachten op straat in plaats van in de klas. Politie patrouilleert voor de scholen, speciale interventie-eenheden staan op post. Het schooljaar 2007-2008, dat in Maart begon, is voor duizenden kinderen nog niet begonnen. Daarbij nog een conflict tussen de linkse hervormingsgezinde federale overheid, die de glorie van welleer nastreeft, en de rechtse provinciale overheden die er een stokje voor steken.
Rampzalige toestand
De toestand is kritiek, hiervoor zijn onnoemelijk veel voorbeelden. Op 30km van het centrum van Buenos Aires, met zijn imposante skyline en luxe winkels, bijvoorbeeld, zitten studenten van de openbare school Florencio Varela in hun witte shorts, uniform en symbool van de openbare scholen. Hun school is een gebouw met kapotte muren, sommige zijn zelfs niet afgewerkt. Er is geen beveiliging, zodat er ‘s nachts vandalen hun klassen betreden en los liggend materiaal stelen of de boel gewoon afbreken. In Nuequén, één van de rijkste provincies in het zuiden van Argentinië, krijgen de leraren een basis pensioen van 40 euro. In Buenos Aires waar de situatie in theorie beter is, omdat het een rijkere provincie is, zijn er klassen met wel 50 leerlingen. Het didactisch materiaal van de scholen heeft er ook al enkele generaties overleeft. Door het schrijnende geldgebrek zijn de scholen verplicht om een 3beurtensysteem in te lassen. Neem bijvoorbeeld de school Malvinas Argentinas 398 in Funes, in de provincie van Santa Fe. Daar worden de klassen van 7.30 tot 13u gebruikt door de secundaire school, van 13. 30u tot 19u door de lagere school en van 19.30u tot 22u door het tweedekansonderwijs. Het toppunt is dat het loon van een leraar onder de armoedegrens ligt. Om rond te komen werken leraren soms in 3 verschillende scholen, dwz. les geven van 7.30 tot 22u ’s avonds.
Ieder jaar slagen er minder jongeren in om het vereiste niveau voor de toelatingsproeven te halen. 40% van de jongeren tussen 13 en 18 jaar stopt met studeren. 8% stopt zelfs vóór het bereiken van een lager onderwijs diploma.
Docenten op de universiteit zijn verplicht om bij te klussen in de privé-sector, omdat ze anders niet genoeg verdienen om te overleven. Doceren op de universiteit is een zaak van prestige, staat mooi op de cv, doet deuren open gaan in de privé-sector, met als gevolg dat er sommige docenten hun taak verwaarlozen.
Les geven in de openbare scholen en universiteiten is enkel weggelegd voor idealisten.
Leerkracht gedood tijdens protestmanifestatie
Deze situatie sleept al jaren aan. In maart kwam er weer een triest moment bij met de dood van een leraar chemie, Carlos Fuentealba, 40 jaar oud, vader van 2 kinderen. Tijdens een betoging voor een loonsverhoging in Nuequén, werd hij getroffen door een traangas granaat die op 2 meter van hem werd afgeschoten.
De Argentijnen reageerden op zijn dood met het grootste protest in de openbare sector sinds de volksopstand van 2001. Ze eisten het ontslag van de rechtse gouverneur van Nuequén, Jorge Sobisch, en de arrestatie van de verantwoordelijken voor de dood van Fuentealba. Meer dan 300 manifestaties werden gehouden over heel het land.
Een breed spectrum van actoren in de sociale sector (studenten, vakbonden, politieke partijen) waren aanwezig om die eis kracht bij te zetten. De federale overheid veroordeelde de aanpak van de provinciale overheid, maar meed iedere kritiek op het handelen van gouverneur Sobisch. Sobisch, die aspiraties koestert om president te worden, wijst alle verantwoordelijkheid af.
Hoe is het zo ver kunnen komen? Het systeem was vroeger zo dat organisatie, lessenpakket en supervisie afhankelijk waren van de federale overheid. De ontmanteling van dit systeem begon op 24 maart 1976 met een militaire staatsgreep, die alle mogelijk weerstand tegen het hervormingsproces in de kiem smoorde. Die avond werd de secretaris generaal van de CTRA, Confederación de Trabajadores de la Educación de la República Argentina, Isauro Arancibia in koelen bloede vermoord. Eén van de eerste maatregelen van de militaire dictatuur was het lager onderwijs defederaliseren, zonder daarvoor extra middelen te geven aan de provincies.
De situatie werd er niet beter op met de terugkeer naar de democratie in 1983, zelfs niet in de jaren die er op volgden. Tijdens de regering van de peronist Carlos Menem(1990-1999) werd het secundair onderwijs opnieuw gedefederaliseerd. Het werd een bevoegdheid van de provincies, weer zonder extra middelen. De federale staat sloot al zijn scholen en was niet meer verantwoordelijk voor de administratie van het onderwijs.
Dit had de verslechtering van zowel de infrastructuur en de werkomstandigheden van de docenten als gevolg. Hierdoor maakten massa’s docenten de overstap naar de privé industrie, waar ze meer geld konden verdienen. Het onderwijsniveau daalde zienderogen.
Het antwoord van Kirchner
De federale overheid onder leiding van Nestor Kirchner, wil de situatie veranderen met een wet die dit jaar van toepassing is geworden. Deze houdt in dat het onderwijs wordt gezien als een openbare aangelegenheid, en de staat is verantwoordelijk om dit te waarborgen. Er wordt expliciet vermeld dat de staat de verplichting niet mag overdragen aan derden. De leerplicht wordt opgetrokken tot 17 jaar, het lessenpakket wordt aangevuld met (nu pas!) seksuele opvoeding, leraren krijgen de mogelijkheid op verdere vorming. De kers op de taart is dat 6% van BBP naar lager en secundair onderwijs zal gaan.
De uitdaging is nu dat de wet in praktijk moet worden omgezet, want bijvoorbeeld de loonsverhoging tot 260 euro, boven de armoedegrens, werd door sommige provincies niet of slechts gedeeltelijk doorgevoerd.
Er wordt gezegd dat het Argentinië 20 jaar zal kosten voordat ze de glorie van welleer in ere zullen herstellen. De weg is nog lang, maar er zijn al passen gezet in de goede richting…
De auteur studeerde 3 maanden geneeskunde te Rosario, provincie Santa Fe en volgde ook 4 maanden les op de openbare school Malvinas Argentinas te Funes, provincie Santa Fe.
dinsdag 8 mei 2007
Argentinië: Van luchtkasteel tot millenniumbug
Argentinië: Van luchtkasteel tot millenniumbug
Argentinië, is dat niet de graanschuur van de wereld, waar zoveel Europese migranten hun geluk gingen zoeken na de Tweede Wereldoorlog? Een land waar acht maal meer voedsel geproduceerd wordt dan nodig is om de Argentijnse buikjes te voeden? Het paradepaardje van het IMF, het land dat de wereld toonde dat vrije handel en privatisering werken? Een land waar je alles kunt bereiken?
De millennium bug
Maar toen kwam het nieuwe millennium en de millenniumbug sloeg toe. Argentinië werd getroffen door de grootste financiële crisis in zijn geschiedenis. Nooit eerder stond een ontwikkeld land zo snel aan de grond. Mensen verloren al hun spaargelden van de ene dag op de andere, de treinen stopten met rijden, de prijzen verviervoudigden.
De gauchos kwamen massaal in opstand, de piqueteros bezetten de Plaza de Mayo, het plein voor het presidentiële paleis met de leuzen 'el pueblo no se va' en 'que se vayan todos!' ('Het volk is hier om te blijven' en 'Dat ze allemaal vertrekken, de politiekers'). De reactie van de overheid was massale repressie, met verschillende doden tot gevolg. De opstand werd echter gesteund door een brede laag van de bevolking en president De La Rúa werd van de macht verdreven.
Arbeiders namen hun over de kop gegane bedrijven over, zo ontstonden de sin patrones. Mensen gingen zich organiseren in buurtcomités, organiseerden comedores (gaarkeukens) en ruilbeurzen ontstonden. Zo kon je naar de tandarts in ruil voor een appeltaart. Argentinië was een laboratorium voor sociale verandering.
Vlees = goud, soja = diamant
Vijf jaar later bedraagt de economische groei 8,6 procent. Je zou denken dat de economie zich heeft hersteld. Deze mooie cijfers zijn vooral te danken aan de internationale conjunctuur en de hoge grondstofprijzen op de wereldmarkt voor olie, soja, metalen en hout. De investeringen uit China, die sceptisch ontvangen werden als 'el cuento chino' (het Chinese sprookje), doen de economie ook deugd.
Vandaag worden de lokale producten vervangen door soja. Hierdoor betalen de gaucho's nu hun kaas, vlees en melk even duur als de Europeanen. De Argentijnen investeren massaal hun spaarcenten in soja, omdat dit als de meest winstgevende investering wordt aanzien. Hierdoor is de productie van soja opgelopen tot 45% van de hele voedingsproductie.
Maar wat als de prijzen dalen op de internationale markt? Er wordt voorspeld dat dit zal gebeuren door de lage dollarprijs en de overschatte vraag uit China. Daarnaast komt de florerende economie niet iedereen ten goede. De kloof tussen rijk en arm was nog nooit zo groot. De rijkste 10% verdient 38 keer meer dan de armste 10%. Je ziet steeds meer mensen op straat slapen. Door de inflatie kan een arm gezin amper mee met de stijgende prijzen.
De Argentijnen zeggen dat de situatie niet verbeterd is, maar dat ze enkel gewoon zijn geraakt aan de nieuwe verhoudingen in hun land.
El pinguino
President Kirchner, door zijn Patagonische herkomst en schattig voorkomen ook de pinguin genoemd, wordt aanzien als een radicale populist, die op een niet al te transparante wijze zijn sociale agenda aan de man brengt. De Venezolaanse president Chavez ziet in hem een compañero, die samen met hem de nieuwe linkse beweging in Latijns-Amerika gestalte geeft. Maar Kirchner kan zeker niet op de zelfde lijn als Chavez geplaatst worden.
In 2003 kreeg hij het vertrouwen van de bevolking en de moeilijke taak om 'de verandering' te realiseren. Hij was het die de belangen van het volk liet primeren op die van het IMF en de multinationals. Hij deed dit vooral door veel te blaffen. Hij slaagde erin het Franse bedrijf Suez uit het land te zetten omdat het zijn contract met de staat niet nakwam, met als gevolg dat de derde grootste stad van Argentnië, Rosario, bijna zonder drinkbaar water zat. De watermaatschappij werd prompt genationaliseerd. Bij zijn aantreden weigerde Kirchner de Argentijnse schulden te betalen bij het IMF. Het IMF werd door de bevolking als schuldige van de crisis gezien. Uiteindelijk betaalde hij toch, zogezegd om de autonomie van Argentinië te verstevigen. Ook beloofde hij de verantwoordelijken van de dictatuur in Argentinië eindelijk voor de rechter te dagen. Hij klonk zodanig overtuigend dat de 'Moeders van de Plaza de Mayo' zelfs stopten met hun wekelijks protest.
Maar alles wat Kirchner tot nu echter gedaan heeft, is met veel handgeklap een schilderij van Videla, de oud-dictator, van de muur gehaald. Zoals de peronistische traditie in Argentinië het wil, wil Kirchner zoveel mogelijk de macht naar zich toe trekken om op die manier de dingen te veranderen. Rechters van het hooggerechtshof werden vervangen door zijn pionnen.
Boegbeelden uit de opstand van 2001 kregen een stuk van de taart toegereikt, om hen zo aan zijn zijde te scharen. Bijzondere machten werden toegekend om de begroting zonder controle van het parlement goedgekeurd te krijgen. Vadertje staat deelde weer voedselpakketten uit voor de verkiezingen om stemmen te winnen. Sommigen zeggen dat het cliëntelisme en de machtsconcentratie een gevaar zijn voor de democratie.
En nu?
De piqueteros, die ooit zo'n ophefmakende beweging waren, heeft Kirchner achter zich kunnen scharen, maar na vijf jaar is die beweging uitgehold en heeft ze al haar sympathie bij de gaucho's verloren. Ze worden bestempeld als luie mensen die gratis eten en geld willen zonder er ook maar iets voor te doen, of men zegt dat het allemaal criminelen zijn. Dit omdat de kopstukken van die beweging zich aansloten bij de traditionele politieke partijen en eigenlijk gewoon het traditionele Argentijnse politieke spel gingen mee spelen.
De sin patrones werken wel verder. Enkele van hun bedrijven bestaan nog altijd, en hebben zich ontwikkeld tot heuse sociale coöperaties. De supermarkt El Tigre in Rosario is vandaag een studentenrestaurant, bibliotheek en cultureel centrum.
Argentinië, is dat niet de graanschuur van de wereld, waar zoveel Europese migranten hun geluk gingen zoeken na de Tweede Wereldoorlog? Een land waar acht maal meer voedsel geproduceerd wordt dan nodig is om de Argentijnse buikjes te voeden? Het paradepaardje van het IMF, het land dat de wereld toonde dat vrije handel en privatisering werken? Een land waar je alles kunt bereiken?
De millennium bug
Maar toen kwam het nieuwe millennium en de millenniumbug sloeg toe. Argentinië werd getroffen door de grootste financiële crisis in zijn geschiedenis. Nooit eerder stond een ontwikkeld land zo snel aan de grond. Mensen verloren al hun spaargelden van de ene dag op de andere, de treinen stopten met rijden, de prijzen verviervoudigden.
De gauchos kwamen massaal in opstand, de piqueteros bezetten de Plaza de Mayo, het plein voor het presidentiële paleis met de leuzen 'el pueblo no se va' en 'que se vayan todos!' ('Het volk is hier om te blijven' en 'Dat ze allemaal vertrekken, de politiekers'). De reactie van de overheid was massale repressie, met verschillende doden tot gevolg. De opstand werd echter gesteund door een brede laag van de bevolking en president De La Rúa werd van de macht verdreven.
Arbeiders namen hun over de kop gegane bedrijven over, zo ontstonden de sin patrones. Mensen gingen zich organiseren in buurtcomités, organiseerden comedores (gaarkeukens) en ruilbeurzen ontstonden. Zo kon je naar de tandarts in ruil voor een appeltaart. Argentinië was een laboratorium voor sociale verandering.
Vlees = goud, soja = diamant
Vijf jaar later bedraagt de economische groei 8,6 procent. Je zou denken dat de economie zich heeft hersteld. Deze mooie cijfers zijn vooral te danken aan de internationale conjunctuur en de hoge grondstofprijzen op de wereldmarkt voor olie, soja, metalen en hout. De investeringen uit China, die sceptisch ontvangen werden als 'el cuento chino' (het Chinese sprookje), doen de economie ook deugd.
Vandaag worden de lokale producten vervangen door soja. Hierdoor betalen de gaucho's nu hun kaas, vlees en melk even duur als de Europeanen. De Argentijnen investeren massaal hun spaarcenten in soja, omdat dit als de meest winstgevende investering wordt aanzien. Hierdoor is de productie van soja opgelopen tot 45% van de hele voedingsproductie.
Maar wat als de prijzen dalen op de internationale markt? Er wordt voorspeld dat dit zal gebeuren door de lage dollarprijs en de overschatte vraag uit China. Daarnaast komt de florerende economie niet iedereen ten goede. De kloof tussen rijk en arm was nog nooit zo groot. De rijkste 10% verdient 38 keer meer dan de armste 10%. Je ziet steeds meer mensen op straat slapen. Door de inflatie kan een arm gezin amper mee met de stijgende prijzen.
De Argentijnen zeggen dat de situatie niet verbeterd is, maar dat ze enkel gewoon zijn geraakt aan de nieuwe verhoudingen in hun land.
El pinguino
President Kirchner, door zijn Patagonische herkomst en schattig voorkomen ook de pinguin genoemd, wordt aanzien als een radicale populist, die op een niet al te transparante wijze zijn sociale agenda aan de man brengt. De Venezolaanse president Chavez ziet in hem een compañero, die samen met hem de nieuwe linkse beweging in Latijns-Amerika gestalte geeft. Maar Kirchner kan zeker niet op de zelfde lijn als Chavez geplaatst worden.
In 2003 kreeg hij het vertrouwen van de bevolking en de moeilijke taak om 'de verandering' te realiseren. Hij was het die de belangen van het volk liet primeren op die van het IMF en de multinationals. Hij deed dit vooral door veel te blaffen. Hij slaagde erin het Franse bedrijf Suez uit het land te zetten omdat het zijn contract met de staat niet nakwam, met als gevolg dat de derde grootste stad van Argentnië, Rosario, bijna zonder drinkbaar water zat. De watermaatschappij werd prompt genationaliseerd. Bij zijn aantreden weigerde Kirchner de Argentijnse schulden te betalen bij het IMF. Het IMF werd door de bevolking als schuldige van de crisis gezien. Uiteindelijk betaalde hij toch, zogezegd om de autonomie van Argentinië te verstevigen. Ook beloofde hij de verantwoordelijken van de dictatuur in Argentinië eindelijk voor de rechter te dagen. Hij klonk zodanig overtuigend dat de 'Moeders van de Plaza de Mayo' zelfs stopten met hun wekelijks protest.
Maar alles wat Kirchner tot nu echter gedaan heeft, is met veel handgeklap een schilderij van Videla, de oud-dictator, van de muur gehaald. Zoals de peronistische traditie in Argentinië het wil, wil Kirchner zoveel mogelijk de macht naar zich toe trekken om op die manier de dingen te veranderen. Rechters van het hooggerechtshof werden vervangen door zijn pionnen.
Boegbeelden uit de opstand van 2001 kregen een stuk van de taart toegereikt, om hen zo aan zijn zijde te scharen. Bijzondere machten werden toegekend om de begroting zonder controle van het parlement goedgekeurd te krijgen. Vadertje staat deelde weer voedselpakketten uit voor de verkiezingen om stemmen te winnen. Sommigen zeggen dat het cliëntelisme en de machtsconcentratie een gevaar zijn voor de democratie.
En nu?
De piqueteros, die ooit zo'n ophefmakende beweging waren, heeft Kirchner achter zich kunnen scharen, maar na vijf jaar is die beweging uitgehold en heeft ze al haar sympathie bij de gaucho's verloren. Ze worden bestempeld als luie mensen die gratis eten en geld willen zonder er ook maar iets voor te doen, of men zegt dat het allemaal criminelen zijn. Dit omdat de kopstukken van die beweging zich aansloten bij de traditionele politieke partijen en eigenlijk gewoon het traditionele Argentijnse politieke spel gingen mee spelen.
De sin patrones werken wel verder. Enkele van hun bedrijven bestaan nog altijd, en hebben zich ontwikkeld tot heuse sociale coöperaties. De supermarkt El Tigre in Rosario is vandaag een studentenrestaurant, bibliotheek en cultureel centrum.
Abonneren op:
Posts (Atom)
